Momentum’un Sivil Düşün AB Programı desteğiyle pandemi döneminde genç çalışanların yaşadıkları hak ihlallerine ilişkin yürüttüğü proje sonuçlandı. Giriş bölümünü aşağıda okuyacağınız rapora bağlantıyı tıklayarak ya da görsele tıklayarak ulaşabilirsiniz.
“Giriş
2020 senesine damga vuran Covid-19 salgını gerek Türkiye gerekse küresel ölçekte zayıf sosyal güvenlik koşullarında yaşayan birçok emekçiyi derinden etkilemiştir. Uzun vadedeki etkileri henüz net bir biçimde ortaya çıkmamakla birlikte Covid-19 salgını Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2. Dünya Savaşından bu yana küresel seviyede ortaya çıkan en ciddi kriz olarak nitelendirilmektedir.[1]
Dahası, ILO özellikle kadınları, gençleri ve göçmen grupları salgına bağlı olarak ortaya çıkan krizden en çok etkilenen ‘kırılgan’ gruplar olarak tanımlamaktadır. Öyle ki, yapılan araştırmalara göre gençler finansal veya ekonomik krizlerden en çabuk etkilenen sosyal grup olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, Türkiye özelinde salgından önce ciddi rakamlara ulaşan genç işsizlik oranları göz önünde bulundurulduğunda, salgının sahip olduğu çarpan etkisi ile gençler için daha da yakıcı bir hal almıştır. Temmuz 2020 TÜİK verilerine göre ise 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı %26 seviyesinde gerçekleşirken gençlerin işgücüne katılma oranı ise 2019 senesine göre %6.8 puanlık azalışla %41 seviyesine inmiştir. Tüm bu değerler incelendiğinde Türkiye’deki gençlere yönelik bir diğer endişe verici olgu ise ne eğitimde ne istihdamda yer alan gençlerin oranının da bir önceki seneye göre artış göstermesidir. 2020 senesinde ne eğitimde ne istihdamda yer alan gençlerin sayısı TÜİK tarafından duyurulan resmi rakamlara göre %29.8 seviyesine çıkmıştır.[2] Tüm bu veriler Türkiye’de gençlerin iş piyasası içinde en kolay gözden çıkarılabilir ve sosyal haklardan mahrum edilebilir kesim olduğunu gözler önüne sermektedir.
Derneğimiz tüm bu sorunlardan hareketle AB Sivil Düşün Programı tarafından desteklenen bu projede genç emeğinin yoğun olarak görüldüğü sektörlerde salgın kapsamında ortaya çıkan hak kayıplarına odaklanmıştır. Öyle ki, proje başta hizmet sektörü olmak üzere eğitim alanında istihdam edilen gençler ve özellikle sendikalaşmanın henüz çok zayıf seyrettiği çağrı merkezleri, hukuk büroları, özel eğitim kurumları ve AVM’ler gibi genç emeğin sıklıkla görüldüğü ve hak kayıplarının yoğun olarak yaşandığı alanlarda istihdam edilmiş genç çalışanlara gerekli hukuki desteği sağlamayı hedeflemiştir. Aynı zamanda “uzaktan çalışma” olarak adlandırılan “yeni” esnek çalışma koşullarının yarattığı emek sömürüsü biçimine ilişkin de çalışma yürütülmüştür. Dolayısıyla bu proje çerçevesinde tüm bu alanlarda istihdam edilen genç çalışanların uluslararası anlaşmalardan, anayasadan ve kanunlardan doğan haklarının etkin bir şekilde korunması ve kullanılması amaçlanmıştır.”
[1] Bkz: “ILO Policy Brief: The World of Work and Covid-19” https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@dcomm/documents/genericdocument/wcms_748428.pdf
[2] https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33791#:~:text=15%2D24%20ya%C5%9F%20grubunu%20kapsayan,azalarak%20%30%2C4%20oldu.
